IABR PROJECTATELIER ROTTERDAM
De IABR-2014-URBAN BY NATURE zoekt een nieuw perspectief op de stad: is de stad te begrijpen als een organisme met een stofwisselingssysteem? Kan de stad vanuit de analyse van haar metabolisme op een duurzamere manier worden gepland en ontworpen? En wat betekent dat dan voor de praktijk van het ruimtelijk ontwerp?
EVERYTHING FLOWS
Op woensdag 6 november stond de potentie van dit nieuwe perspectief op de stad centraal. In een publiek avondprogramma introduceerde Dirk Sijmons, curator van de IABR–2014–URBAN BY NATURE, zijn fascinatie voor het metabolisme als instrument voor ruimtelijk ontwerp en planning. Sijmons stelt dat stad en natuur één en hetzelfde systeem zijn. De stad is onze menselijke natuur en net als de mens heeft een stad een stofwisseling, een metabolisme. Het is op de schaal van de grote stadslandschappen, waarin wij in feite wonen, dat dit systeem het best te begrijpen is en waar wellicht oplossingen gevonden kunnen worden voor een duurzame ontwikkeling van onze planeet.
De vraag is dan hoe architecten, landschapsarchitecten en stedenbouwers met dit metabolisme aan de slag kunnen. Volgens Dirk Sijmons is dat in ieder geval op drie niveaus. Om te beginnen heeft iedere stofstroom een eigen infrastructuur die op zichzelf een ontwerpopgave is. Daarnaast kan de milieuperformance van een stad verbeterd worden door de kringlopen van de stromen te verkorten of te sluiten. En tot slot kan het metabolisme formatief zijn voor stedelijke ontwikkeling, wanneer de stofstroom als uitgangspunt wordt genomen voor ruimtelijk ontwerp.
In het IABR–Projectatelier Rotterdam ontwikkelen de ontwerpbureaus JCFO (New York) en .FABRICations (Amsterdam), in opdracht van en samen met de IABR en de Gemeente Rotterdam, een visie en strategie voor een duurzamer Rotterdam die gebaseerd is op een analyse van het metabolisme van de stad. De bureaus doen ontwerpend onderzoek naar de diverse stofstromen, zetten deze in samenhang en gekoppeld aan de lokale realiteit en opgaven van Rotterdam op de kaart en doen concrete ontwerpvoorstellen voor interventies op grote en kleine schaal.
foto: Michelle Muus
Richard Kennedy (JCFO) en Eric Frijters (FABRIC) presenteerden tijdens deze Urban Meeting hun eerste inzichten in dit doelgerichte research traject. Uit de grondige analyses van de verzamelde data (van het Planbureau voor de Leefomgeving, van de gemeentelijke diensten van Rotterdam, van het Havenbedrijf en van andere Rotterdamse bedrijven) waarbij Rotterdam wordt bekeken als centrale plek in een groot deltagebied, is een indrukwekkende serie kaarten ontstaan. Deze vormen een belangrijke basis voor het verdere ontwerpwerk. Door de analyses te koppelen aan (lokale) Rotterdamse opgaven en internationale trends, ontstaat zicht op mogelijkheden voor een nieuw perspectief.
De komende maanden werken de bureaus verder uit waar voor Rotterdam de kansen liggen en hoe deze via een slimmer ontwerp van de stofstromen opgepakt kunnen worden.
Ook Isabelle Vries, strateeg bij het Havenbedrijf Rotterdam, meende dat ontwerp, zoals bijvoorbeeld aan een Rotterdams warmtenetwerk waarvoor de bureaus een aanzet toonden, belangrijk is, naast natuurlijk andere expertise.
Dirk Sijmons onderstreepte dat ontwerpers zich niet alleen bezig moeten houden "met water, met bosgebieden en met kassen”. De praktijk leert dat ontwerp op het punt van infrastructuur juist veel te bieden heeft. Het ontwerp verkent immers wat we zouden kunnen doen. Dit is precies de kern van het argument van IABR–2014, namelijk dat we door middel van ontwerpend onderzoek kunnen ontdekken hoe we de analyse van de samenhangende stofstromen het beste kunnen inzetten voor het maken van een meer weerbare en leefbare stad.
Sprekers: Dirk Sijmons (Curator IABR–2014–URBAN BY NATURE–), Richard Kennedy (James Corner Field Operations) en Eric Frijters (.FABRICations).
Panel: Lisa Diedrich (Hoogleraar Landschapsarchitectuur, Swedish University of Agricultural Sciences), Isabelle Vries (Program Manager Port Vision 2030, Havenbedrijf Rotterdam), Astrid Sanson (Directeur Binnenstad en Stedelijke Kwaliteit van de Gemeente Rotterdam).
Moderator: Joost Schrijnen
Het IABR Projectatelier Rotterdam is een samenwerking van de IABR en de gemeente Rotterdam. Met de Projectateliers zet de IABR in opdracht van het Rijk ontwerpkracht in om vanuit een nieuw perspectief te werken aan lokale en regionale ruimtelijke opgaven. Het ontwerpend onderzoek van Projectatelier Rotterdam wordt verricht door James Corner Field Operations (New York) en .FABRICations (Amsterdam). De resultaten krijgen volgend jaar een centrale plaats op de zesde editie van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam, die vanaf 29 mei 2014 te bezoeken is in de Kunsthal Rotterdam, en worden daarna lokaal ingezet door de gemeente Rotterdam.
