IABR–2014–project #14: Natuurbescherming in een verstedelijkte wereld (WNF)

^{© Laurent Geslin}

In DE AARDE EEN TUIN staat de relatie tussen stad en natuur centraal. Van tuinen en parken tot natuurbescherming en bouwen met de natuur.

In deze tentoonstelling wordt platform geboden aan het Wereld Natuur Fonds om te verkennen wat natuurbescherming betekent in een verstedelijkende wereld. Een belangrijke plek is ingeruimd voor de resultaten van het IABR–Projectatelier Planet Texel.

IABR–2014–project #03: Pensthorpe Garden (Piet Oudolf) - Fakenham, UK

^{© Imogen Checketts}

Dirk Sijmons:
"DE AARDE EEN TUIN gaat over de actieve betrekkingen tussen mens en natuur. Er loopt een rode draad vanaf de oudste bemiddelaars, de sjamanen, via de tuinen en de parken, tot aan de natuurbescherming en actieve vormen van natuurontwikkeling zoals 'bouwen met de natuur'.
Het is geen vrijblijvende relatie, maar een die continu onderhouden moet worden en op verschillende manieren kan worden geactiveerd. In praktische en productieve zin (we eten ervan), in wetenschappelijke zin (we weten ervan) en in culturele zin (we genieten ervan) kan die relatie letterlijk vorm en betekenis krijgen met behulp van architectuur en landschapsarchitectuur."

IABR–2014–project #17: De Zandmotor (Provincie Zuid-Holland, Rijkswaterstaat) - Den Haag, NL

^{© Joop van Houdt}

OWB (Onder Water Berging) Museumpark, Rotterdam

^{© Jannes Linders}

De toegenomen belangstelling voor het ontwerpen met oog voor natuurlijke processen heeft geleid tot HET VERKENNEN VAN DE ONDERGROND. Bodem, bodemprocessen en diepe ondergrond vervullen talrijke onmisbare functies voor de stedelijke samenleving, maar zijn tegelijkertijd het minst onderzochte ecosysteem van de planeet.

IABR–2014–project #31: Sigirino Depot (Atelier Girot) - Zwitserland

^{© Atelier Girot}

Dirk Sijmons:
"De stad heeft zich in de hoogte en in de breedte uitgebreid. Nu is de ondergrond de new frontier. Het wordt duidelijk dat er een direct verband bestaat tussen het bovengrondse ruimtegebruik en wat er ondergronds gebeurt. Een driedimensionale planning is noodzakelijk geworden. Niet alleen om overlast veroorzakende functies onder de grond te brengen of ingrepen op elkaar af te stemmen, maar vooral om bodem-bewust-bouwen te bevorderen. Het inspelen op de waarden die de ondergrond heeft voor de samenleving, vormt een onmisbare schakel in een duurzame stedelijke strategie. Net als in vele andere regio’s in de wereld zijn de Nederlandse overheden, samen met bedrijfsleven, experts en belangenorganisaties, actief beleid aan het formuleren voor het ondergrondse territorium."

IABR–2014–project #28: INVERscapes (OficioColectivo) - Guatemala Stad

^{© OficioColectivo}

In Stadslandschap en Klimaatverandering nemen de resultaten van de ontwerpwedstrijd Rebuild by Design een belangrijke plaats in.

Superstorm Sandy
Na een verwoestende tocht die begon in de Caribische Zee en die uiteindelijk aan minstens 286 mensen in zeven landen het leven kostte, landde Superstorm Sandy op 29 oktober 2012 op de noordoostkust van de VS. De gevolgen waren vernietigend. De belangrijkste metropoolregio ter wereld was dagenlang totaal ontwricht. 8,5 miljoen mensen kwamen zonder stroom te zitten, 650.000 huizen en meer dan 100.000 bedrijven werden beschadigd of vernield. Alles bij elkaar veroorzaakte de storm in 24 staten voor bijna 70 miljard dollar aan schade.

Staten Island

^{© Billy Lyons}

Orkaan Sandy was anders dan andere stormen. Al zijn slachtoffers hebben het druk met herstelwerkzaamheden, maar omdat Sandy er geen twijfel over heeft laten bestaan dat wat is weggevaagd, niet eenvoudigweg opnieuw kan worden opgebouwd, is er deze keer een andere aanpak nodig. De regio moet zó veerkrachtig worden, dat hij een volgende storm kan weerstaan.

Hurricane Sandy Rebuilding Task Force
Op 7 december 2012 ondertekende president Obama een presidentieel besluit tot de oprichting van de Hurricane Sandy Rebuilding Task Force. Shaun Donovan, de minister van Volkshuisvesting en Stedelijke Ontwikkeling, werd aangesteld als voorzitter. Een van de initiatieven is Rebuild by Design, een ontwerpwedstrijd die is bedoeld om de door orkaan Sandy blootgelegde structurele en milieutechnische kwetsbaarheid in de regio aan de orde te stellen en budgettair haalbare maatregelen te ontwikkelen die de bewoners meer bescherming bieden bij toekomstige extreme weersomstandigheden.

IABR–2014–project #32D: Rebuild By Design - BIG U

^{© BIG Team}

"How to think like the Dutch?"
Niet alleen geeft de Henk Ovink, die onder andere één van de curatoren was van de 5e IABR: Making City, leiding aan de competitie, ook de voor Amerika nieuwe benadering is geïnspireerd door de Nederlandse aanpak van de waterproblematiek. De inbreng van Nederlandse ontwerp bureaus en ingenieursbedrijven en kennisinstellingen is dan ook groot. De New York Times vatte het samen als "how to think like the Dutch in a Post-Sandy world?"

IABR–2014–project #33: Building America's Great Water City (Waggonner & Ball) - New Orleans, USA

^{© Neil Alexander}

IABR–2014–project #61: Waste Incubator: Makoko! (Fabulous Urban) - Lagos, Nigeria

^{Fabulous Urban}

Er zijn meerdere manieren om naar een stad te kijken. In HET STEDELIJK METABOLISME wordt het stadslandschap beschouwd als een complex, uitgestrekt en interactief systeem dat onophoudelijk werkt om in de behoeften van zijn bewoners te voorzien.

De tentoonstelling is ingericht als een matrix.
Langs de ene as lopen negen lijnen die elk één stroom behandelen: lucht, water, biota, voedsel, energie, afval, mensen, cargo en ten slotte zand, sediment en bouwmaterialen.
Iedere stroom heeft een eigen paviljoen en wordt ontleed op drie schaalniveaus. Op het eerste niveau wordt ingezoomd op het ontwerpen aan de infrastructuur van de stroom zelf. Op het tweede wordt getoond wat de potenties zijn van het denken in stromen als het gaat om het oplossen van milieuproblemen. Op het derde niveau wordt getoond hoe de analyse van de stromen kan worden ingezet als een instrument voor ontwerp, planning en bestuur van onze steden.
De IABR vroeg het Planbureau voor de Leefomgeving te onderzoeken wat op mondiaal en landelijk schaalniveau voor iedere stroom afzonderlijk nu eigenlijk de belangrijkste kwesties en knelpunten zijn.

Langs de andere as toont het werk van het IABR–Projectatelier Rotterdam alle stofstromen in samenhang. Het is een eerste synthese van de metabolisme-benadering en het presenteert een aantal concrete voorstellen voor specifieke Rotterdamse locaties.

IABR–2014–project #44: De stad als waterbron (SMAQ) - Casablanca, Marokko

^{© SMAQ}

IABR–2014–project #28: INVERscapes (OficioColectivo) - Guatemala Stad

^{© OficioColectivo}

Strategieën voor het Stadslandschap–: hoe kan de ruimtelijke, morfologische en functionele gedaante van dit reusachtige artefact, de tapijtmetropool, goed in beeld en in kaart worden gebracht? Hoe kunnen bestuurders, planners en ontwerpers verder klossen en weven aan het stedelijke tapijt in het besef dat complete sturing een illusie is?

Dharavi, Mumbai, India

^{© George Brugmans}

Dirk Sijmons:
"Het stadslandschap is het reusachtige artefact dat samengesteld is uit dichter en dunner bebouwd oppervlak, woongebieden, industriële complexen, vliegvelden, dagbouwmijnen, ingesloten natuurgebieden, verspreide bebouwing, voor de landbouw ontgonnen gebieden, kanalen en glastuinbouwgebieden en alle infrastructuur die dit weefsel losjes aan elkaar stikt. Wat moeten we met een planningsobject dat zo groot is dat het zich niets van administratieve of zelfs landsgrenzen aantrekt, en waarvan de complexiteit iedere vorm van voorspelling of ambitie van controle op voorhand tot een illusie maakt?"

IABR–2014–project #86: Atlas van de Hydrologische Systemen (Somatic Collaborative) - Kumbh Mela, Allahabad, India

Het begin van een antwoord op deze vragen is bijeen gebracht in STRATEGIEËN VOOR HET STADSLANDSCHAP– . Cartografische studies, observaties over de relatie tussen het urbane en het rurale, strategische plannen voor hele delta’s, praktische manieren om fragmentatie in de tapijtmetropool te bestrijden, lessen die geleerd kunnen worden uit de Amerikaanse suburb en een schouw van instrumenten die gebruikt kunnen worden door ontwerpers en bestuurders in het stadslandschap. Veel van deze thema’s komen terug in de aanpak van het IABR–Projectatelier BrabantStad."

IABR–2014–Projectatelier BrabantStad: de opgavenkaart

^{© IABR}

Pure Veerkracht

In de tentoonstelling PURE VEERKRACHT - DE STAD IS OOK NATUUR poppen in een weids panorama van Rotterdam foto’s op van natuur in de stad – libellen boven een tuinvijver, duiven op een balkon, slechtvalken rond de Willemsbrug, nijlganzen in de Spoorsingel, varens langs een havenkade.

Stadsmensen zien (en fotograferen) stadnatuur, maar niet iedereen realiseert zich dat de stad ook natuur is. Kijk je tussen stenen en beton door, dan blijkt de biodiversiteit in de bebouwde omgeving groter dan in de omringende open ruimte. Dat komt door de diversiteit aan ‘stadslandschappen’, een warmer klimaat en de grenzeloze aanpassingen (pure veerkracht) die dieren en planten laten zien om de stad als leefgebied te kunnen benutten.
In drie pijlers van de stad –Steen & Straat, Voedsel & Water en Klimaat & Licht ̶ toont het Natuurhistorisch Museum Rotterdam met de stadsnatuurcollectie welke dieren en planten de stad als leefgebied hebben en welke aanpassingen er zijn gemaakt.

De tentoonstelling sluit aan bij DE AARDE EEN TUIN, het eerste hoofdstuk van de hoofdtentoonstelling URBAN BY NATURE– in de naastgelegen Kunsthal Rotterdam.