beeld: van Paridon x de Groot
Energietransitie als kans
Hoe kan de energietransitie een wenkend perspectief opleveren voor de regionale economie en de ruimtelijke kwaliteit van stad en regio? Dat was de vraag waarmee het IABR–Atelier Groningen van start ging. In een intensief traject van ontwerpend onderzoek en uitwisseling met experts en betrokkenen uit stad en regio zijn vier vergezichten ontwikkeld: Energy Port, Biobased Economy voor het Noorden, Groningen slimme Energiestad en Duurzame en veilige dorpen.
De vergezichten komen voort uit een verkenning van de omschakeling naar hernieuwbare energie tussen nu en 2035 en hoe daar economisch vruchten van kunnen worden geplukt. Ze laten een toekomstig Groningen zien als stedelijke regio met een hechte samenhang tussen een krachtige en slimme stad met een veelkleurig voorzieningenapparaat en robuuste dorpen daaromheen, bij elkaar gehouden door een duurzaam energie- en transportsysteem en klaar voor de Next Economy: de Nordic City.
beeld: Maat ontwerpers
De Nordic City
De Nordic City is een verhaal over een toekomst die mogelijk en wenselijk is en bovendien écht kan worden gerealiseerd. Het is een verhaal waarin aan het imago van Groningen een krachtige draai wordt gegeven, door de kansen te benadrukken voor een regio die nu vooral vanwege haar worsteling met hardnekkige problemen zoals aardbevingsschade, demografische en economische krimp in beeld komt. Zo kan er weer vertrouwen worden gecreëerd, dat nodig is om investeringen de kant van de regio op te krijgen, de energietransitie vorm te geven, de (aardbevings) schade te herstellen en de achterstand om te zetten in een voorsprong. De Nordic City doet voorstellen waarmee direct aan de slag kan worden gegaan, naast verstrekkende concepten die niet over één nacht ijs kunnen. Het verhaal is niet bedoeld als een visioen, maar als concrete wegbereider voor nieuwe projecten en als aanjager voor beleid en besluitvorming. Het laat zien dat stad en regio een voorlopersrol kunnen innemen als betrokken partijen echt werk maken van de energietransitie.
Economische kansen en ruimtelijke kwaliteit
In internationaal verband tekent de energieregio Groningen zich duidelijk af. Met een uitgebreide kennisinfrastructuur rond energie en een logistiek knoop- en aanlandingspunt voor energie en data in de Eemshaven kan de regio zich ontwikkelen tot energy-hub voor een groot gebied.
Het economisch effect van de energietransitie wordt substantieel als we kijken naar de verbindingen die de energiesector kan aangaan met de andere economische pijlers van stad en regio: de landbouw, de chemie, de kennisinstellingen, de ICT en de bouw.
beeld: van Paridon x de Groot
Door de energietransitie in samenhang met andere ruimtelijke opgaven te bekijken, zoals krimp, kan het Groningse landschap aan kwaliteit winnen. Atelier Groningen laat ook zien dat de energietransitie grote invloed heeft op de leefomgeving, maar dat de inpassing van bijbehorende voorzieningen en netwerken de kwaliteit van het landschap niet hoeft aan te tasten en zelfs kan versterken, mits zorgvuldig uitgewerkt samen met betrokkenen en vormgegeven met gevoel voor locatie, materiaal en detail
Ruimtelijke uitwerkingen
Vier kansrijke clusters springen in het oog wanneer de energietransitie in samenhang met economische ontwikkeling en landschappelijke kwaliteit wordt aangevlogen. In de clusters komen de economische activiteiten samen die ervoor zorgen dat de energietransitie wortel schiet in stad en regio Groningen.
De clusters zijn op hun ruimtelijke consequenties onderzocht en ook is gekeken of en hoe ze de aantrekkelijkheid van het stedelijke en regionale landschap kunnen waarborgen of zelfs verhogen. Daar zijn vier perspectieven uit ontstaan:
Energy Port: perspectief voor de Eemshaven: centrum voor offshore-wind, biomassa- aanvoer, buffering en distributie van energie.
Biobased Economy voor het Noorden: perspectief voor Delfzijl: ‘groen’ industrieel complex en centrum van de bio- based bedrijvigheid in de regio.
Groningen slimme Energiestad: perspectief voor de slimme energiestad: de Ringstraat als nieuw stedelijk milieu.
Duurzame en veilige dorpen: perspectief voor
veilig en duurzaam Onderdendam: schadeherstel in combinatie met energieneutraal maken.
De resultaten van Atelier Groningen zijn gebundeld in de brochure 'De Nordic City', die hier te downloaden is.
Projectatelier Groningen is een samenwerking van de IABR en de provincie Groningen, de gemeente Groningen, Eemsdelta Regio en de Regio Groningen-Assen. Ateliermeester is Jandirk Hoekstra (H+N+S Landschapsarchitecten).
Het onderzoek en ontwerpend onderzoek is verricht door E&E Advies, Quintel Intelligence, van Paridon x de Groot (i.s.m. LINT), Maat Ontwerpers, het Atelier Stadsbouwmeester van de gemeente Groningen (met MD Landschapsarchitecten, Specht Architecten en Studio MARCHA), DAAD Architecten en H+N+S Landschapsarchitecten.
De IABR–Projectateliers worden door de IABR uitgevoerd als leadpartner in het rijksprogramma Regionale en Lokale Ontwerpdialoog van de Actie Agenda Architectuur en Ruimtelijk Ontwerp (AAARO) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
