De gemeente Arnavutköy, gelegen in het noordwestelijk deel van Istanbul en grenzend aan de Zwarte Zee, bevat belangrijke drinkwaterbekkens voor de gehele Metropoolregio Istanbul. Het gebied is grotendeels bebost en agrarisch. Maar door de oprukkende verstedelijking groeit de spanning tussen ecologische belangen en de noodzaak om huizen te bouwen. De belangrijkste uitdaging is hier om de stedelijke ontwikkelingen zorgvuldig in te passen in het bestaande productieve landschap.

De opgave in Arnavutköy
De IABR zette samen met de Gemeente Arnavutköy en in het kader van de 5^e IABR het eerste Atelier Istanbul op dat allereerst een Strategisch Plan voor het gebied ontwikkelde. Een internationaal team werkte tot aan de lente van 2012 multidisciplinair en ‘multi-bestuurlijk’ aan de opgave. Het team bestond uit het Nederlandse H+N+S Landschapsarchitecten en de Belgische ontwerpbureaus 51N4E en AWB.

Atelier Istanbul

Joachim Declerck (AWB), burgemeester Ahmet Hasim Baltaci en Freek Persyn (51N4E)

De problematiek waar Arnavutköy mee te kampen heeft, is niet uniek. Wereldwijd vormt de dreigende onbalans tussen ecologie en verstedelijking een probleem voor veel metropoolregio’s. Het team werkte daarom aan een lokale oplossing die tegelijkertijd als voorbeeld kan dienen voor andere Gemeentes aan de noordkant van Istanbul.

van strategie naar implementatie
Het Strategisch Plan legde de basis voor een duurzame invulling van Arnavutköy. Het werd in het najaar van 2011 goedgekeurd door de Gemeente. Vervolgens werd het uitgewerkt in een Actieplan en een aantal concrete pilot projects. Deze werden getoond als onderdeel van de hoofdtentoonstelling van de 5e IABR: Making City.
De pilot projects werden in 2012 verder uitgewerkt aan de hand van het Strategisch Plan en de resultaten werden getoond in de tentoonstelling Making City Istanbul die in oktober 2012 opende in het Istanbul Modern als onderdeel van de 1^e Istanbul Design Biennial.

Closing the Water Cycle

De pilot projects zijn zeer positief ontvangen. Zowel de Metropool Istanbul als ISKI (de waterautoriteit) hebben groen licht gegeven voor de volgende fase in het traject dat in 2013 moet leiden tot implementatie. Een deel van de Bolluça rivier, die vaak voor overstromingen zorgt, wordt zó beveiligd dat er zowel een stadspark als een ‘eco-corridor’ ontstaat. Onder leiding van het Nederlandse H+N+S Landschapsarchitecten en het Belgische 51N4E zal Nederlandse kennis van watermanagement en eco-engineering worden ingezet voor een duurzaam Istanbul.

Play

IABR–Atelier Istanbul: Arnavutköy

^{opdrachtgevers: IABR en Gemeente Arnavutköy 5e IABR Local Curator: Asu Aksoy
Ontwerpend onderzoek: 51N4E en H+N+S
Coordinatie: Architecture Workroom Brussels}

^{Animation by Tungsten Studio}

^{© IABR}

Credits
local curator: Asu Aksoy (lid Curator Team 5^e IABR: Making City, Bilgi University Istanbul)
projectleiding: IABR–Marieke Francke (hoofd R&D) en Gemeente Arnavutköy– Gülnür Kadayifçi (hoofd planning)
ontwerpteam: Architecture Workroom Brussels, H+N+S Landschapsarchitecten (Amersfoort, Nederland) en 51N4E (Brussel, België)

De Test Site Istanbul is een gezamenlijk project van IABR en de Gemeente Arnavutköy, onder directie van George Brugmans, en is mede tot stand gekomen dankzij een financiële bijdrage van het Stimuleringsfonds voor Architectuur en met de steun van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, het Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie, NL EVD International - AgentschapNL en het Nederlands Consulaat in Istanbul.

De eerste ronde van resultaten van het tweede IABR–Atelier Istanbul worden in mei gepresenteerd op IABR–2014–URBAN BY NATURE–. Maar belangrijker, de lichten staan nu op groen voor de volgende fase: het ontwikkelen van een Masterplan voor integrale gebiedsontwikkeling in het stroomgebied van de Riva.

BEYKOZ
Beykoz is een relatief nog zeer groene deelgemeente van Istanbul die aan de Aziatische kant van de metropool ligt, daar waar de Zwarte Zee de Bosporus in stroomt.
De Riva Caddesi, een kleinere rivier die uitmondt in de Zwarte Zee, loopt dwars door Beykoz en zorgt regelmatig voor overstromingen en overlast. De voorgenomen kanalisatie van de Riva Caddesi beschermt de vallei straks tegen overstromingen, maar zal grote impact hebben op de landschappelijke kwaliteiten én de economische potentie van dit unieke groene gebied aan de rand van de metropool Istanbul.

De Riva in Beykoz

^{foto: Freek Persyn}

alternatieve oplossing gezocht
Op zoek naar alternatieve oplossingen voor wat dreigde, één lange brede cementen bak dwars door het prachtig landschap, en geïnspireerd door de resultaten van het IABR Atelier Istanbul in Arnavutköy, zocht de Beykoz Riva Tourism Development and Investors’ Association contact met de IABR: zouden de twee ontwerpbureaus die in Arnavutköy actief zijn, het Nederlandse H+N+S Landschapsarchitecten en het Belgische 51N4E, niet ook over alternatieve oplossingen voor Beykoz willen nadenken?

Delegatie uit Beykoz bij IABR

^{foto: George Brugmans}

Na wederzijdse verkenningstochten waarbij de Turkse delegatie extra overtuigd raakte door onder meer het Nederlandse Ruimte voor de Rivier-programma, werd besloten een overeenkomst aan te gaan.
In juni 2013 werd het contract getekend tussen de IABR en de Vereniging, waarin zowel lokale ondernemers als de deelgemeente zelf participeren. Kern van de afspraak is dat het Atelier onder leiding van H+N+S eerst een quick scan zal doen en vervolgens een samenhangend plan en pilot projects zal ontwikkelen, die getoond en besproken zullen worden als onderdeel van IABR–2014–URBAN BY NATURE–, en die Beykoz vervolgens zal willen implementeren.

naar integrale gebiedsontwikkeling in turkije
H+N+S is gevraagd om samen met 51N4E een alternatief en integraal plan te ontwikkelen waarin naast waterveiligheid ook de revitalisatie van het landbouwgebied, ecologische en recreatieve ontwikkeling van de bossen, en een nieuwe stad aan het water met jachthaven worden meegenomen.
Begin juli werd in een eerste vruchtbare workshop, waarin ook DSI, het Turkse Rijkswaterstaat actief participeerde, al meteen een grote stap gezet richting de integrale gebiedsontwikkeling van Landschapspark Beykoz.

Zeki Baran, Lodewijk van Nieuwenhuijze (HNS) en de Turkse minister van landbouw, Mehdi Eker

De Turkse Minister van Landbouw kwam in de zomer zelf naar Beykoz en was zeer te spreken over de voor Turkije nieuwe aanpak van de waterproblematiek, zó dat ook de landbouw kan profiteren.
Hiermee was de basis gelegd voor een uniek project én voor de introductie van gebiedsontwikkeling in Turkije. Op basis van de in september door H+N+S gepresenteerde Quick Scan werd verder overlegd en uitgewisseld met de Turkse waterspecialisten. Op 13 januari 2014 vond in Ankara de finale presentatie aan de Directie Water van het ministerie plaats waarna het licht op groen kwam te staan.

GROENE LONG
Naast het borgen van de waterveiligheid is er met dit plan een flinke stap gezet richting integrale gebiedsontwikkeling. Er ontstaat in Beykoz ruimte voor hoog gekwalificeerde landbouw en voor stedenbouwkundige projecten. De toeristische industrie kan zich langs het water ontwikkelen en de mogelijkheden voor recreatie nemen toe, ook voor andere bewoners van Istanbul. Beykoz kan zich ontwikkelen tot de groene long van de metropool Istanbul.

Beykoz als de groene long van Istanbul

De voorlopige resultaten van het IABR Atelier Istanbul II, waarin naast H+N+S ook Zeki Baran en 51N4E belangrijke drijvende krachten waren, worden tijdens IABR–2014–URBAN BY NATURE– in Rotterdam gepresenteerd. Maar het belangrijkste is dat in 2014 ook de volgende fase van het project, waarbij H+N+S nauw met Turkse partijen zal samenwerken, plaats kan vinden: het ontwikkelen van een Masterplan voor integrale gebiedsontwikkeling in het stroomgebied van de Riva.