IABR

De IABR realiseert in de periode 2017 - 2021 opnieuw een aantal IABR–Ateliers samen met lokale en regionale overheden in binnen- en buitenland. Met deze nieuwe lichting Ateliers wil de IABR nog meer dan voorheen inzetten op verdieping van het gezamenlijk onderzoeksproces en op de doorwerking van de resultaten daarvan in de praktijk. Het ontwerpend onderzoek moet expliciet tot doel hebben om gerealiseerd te worden. Het gaat ons en onze partners om operationalisering van de uitkomsten van de Ateliers in de lokale en regionale praktijk en om de bijdrage daarvan aan de praktijk van de stadsontwikkeling als geheel.

^{Workshop IABR–Atelier Dordrecht}

Voor een compleet overzicht van alle IABR–Ateliers en Test Sites sinds 2008, klik hier

De Nederlandse IABR–Ateliers worden onder directie van George Brugmans door de IABR uitgevoerd als lead partner van het Rijk in het kader van de Actie Agenda Ruimtelijk Ontwerp 2017 - 2020 (ARO) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

Meer over IABR–ATELIERS: 2017 - 2021 ▸▸▸

De IABR is meer dan een serie tweejaarlijkse manifestaties. Zij initieert en produceert Ateliers: research & development projecten met een meerjarig karakter, altijd oplossingsgericht en gekoppeld aan werkelijke, bestaande opgaven in steden in binnen- en buitenland.

^{IABR–Atelier Istanbul, Workshop in Arnavutköy}

^{beeld: IABR}

Voor iedere editie kiest de IABR een nieuw thema maar zij borduurt inhoudelijk ook voort op de voorgaande editie(s). Er wordt niets weggegooid, kennis en resultaten tellen op. De IABR werkt op die manier continu aan het scherpstellen en het presenteren van de opgaven van morgen: zij koppelt denken aan doen, onderzoek en reflectie aan concrete opgaven en bestaande projecten.
De IABR is dus meer dan een serie incidentele manifestaties. Haar werkmethode verbindt de manifestatie met de research en development van daadwerkelijke implementatietrajecten, aan echt stad maken.

Een methodologie
Gaandeweg de 4^e IABR: Open City, heeft de IABR deze werkmethode voor het eerst concreet gestalte gegeven in nauwe samenwerking met SEHAB, de dienst Stedenbouw van de stad São Paulo. In het hart van deze eerste samenwerking is het werkmodel van de sabbatical detour ontstaan, een methodologie die locatie, onderzoek, uitwisseling, presentatie en implementatie aan elkaar koppelt en op die manier met een stedenbouwkundig project, letterlijk, een omweg maakt langs een internationale tentoonstelling.

São Paulo werd zo de eerste IABR Test Site, Rotterdam en Istanbul volgden snel daarna. In deze drie steden zette de IABR in nauwe samenwerking met lokale partners een aantal Ateliers op. Open en nieuwe allianties tussen stedenbouwers, wetenschappers, kennisinstituten, bedrijven, ontwikkelaars en lokale besturen vormen de drijvende kracht achter deze projecten. Tijdens de 4^e en 5^e IABR: Open City en Making City werden ze gepresenteerd aan publiek.
In de jaren daarna werden ook in Albanië, in Brussel en in Oost-Vlaanderen IABR–Ateliers opgezet, en samen met overheden, bedrijven en natuurorganisaties een Atelier dat de mogelijkheden van grootschalige winning van windenergie op de Noordzee onderzocht.
Het expliciete doel was steeds om na afloop van een biennale de concrete oplossingen ook daadwerkelijk te (helpen) realiseren.

Workshop Atelier Istanbul

Het partnerschap met de Rijksoverheid
In 2011 besloot het Rijk met zeven grote Nederlandse ruimtelijke projecten mee te doen met de 5^e IABR: Making City. Het succes van deze manier van werken gekoppeld aan de methodologie die de IABR op haar Test Sites had ontwikkeld.
Dit leidde ertoe dat de IABR in 2012 de opdracht kreeg van het toenmalig Ministerie van Infrastructuur en Milieu om in de periode 2013–2016 in totaal zes IABR–Ateliers op te zetten samen met Nederlandse lokale en regionale overheden. Doel was het aanjagen en versterken van de vroegtijdige rol van ontwerp in het ruimtelijk beleid van Nederlandse steden en regio's. De opdracht was gekaderd in de ActieAgenda Ruimtelijk Ontwerp (ARO) 2013 - 2016 van het Ministerie.
Er werden door de IABR zes Ateliers opgezet, in 2013- 2014 samen met de gemeentes Rotterdam en Texel, en met een alliantie bestaande uit de Provincie Noord-Brabant, BrabantStad en de Brabantse Waterschappen; en in 2015 - 2016 samen met opnieuw de gemeente Rotterdam, met de gemeente Utrecht en met een alliantie van de Provincie Groningen, de stad Groningen en de Regio Assen-Groningen.

In 2017 verhuisde de ARO naar het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In het kader van de ARO 2017 - 2020 wordt het Atelier Rotterdam voortgezet en worden een aantal nieuwe Ateliers opgezet.

Oplossingsgericht
Wat de IABR een lokale of regionale overheid met deze werkmethode te bieden heeft, is dus heel letterlijk tijd en ruimte: de sabbatical detour, een kwalitatieve omweg tijdens welke alliantievorming, onderzoek, kennisuitwisseling, reflectie, publiek debat en tentoonstelling – en dat alles in een internationale setting – meerwaarde toevoegen aan de gangbare manier om een stedenbouwkundige opgave op te pakken.
Samenwerking met de IABR leidt tot beter resultaat omdat de sabbatical detour condities biedt die bredere reflectie mogelijk maken dankzij het samen met een internationaal netwerk van experts zoeken naar alternatieven, naar nieuwe allianties, nieuwe perspectieven en onverwachte maar altijd concrete en toepasbare oplossingen, alles in een open en vrije culturele ruimte.

Voor een volledig overzicht van IABR–Ateliers, klik hier

Meer over IABR–ATELIERS: 2008 - 2016 ▸▸▸

^{IABR–Atelier São Paulo}

^{foto: Fabio Knoll (2012)}

HIERONDER EEN OVERZICHT VAN ALLE IABR–ATELIERS SINDS 2008

ATELIER DORDRECHT: WATERVEILIGHEID ALS HEFBOOM VOOR DUURZAME GEBIEDSONTWIKKELING
lead designer: Adriaan Geuze (West 8)
i.s.m.
Gemeente Dordrecht
(2019 - 2020)
meer info »»»»

ATELIER DROOGTE IN DE DELTA
lead designer: Marco Vermeulen (SMV)
(2019 - 2020)
meer info »»»»

ATELIER OOST–VLAAMS KERNGEBIED: BEVOLKINGSGROEI ALS KANS VOOR DUURZAME RUIMTELIJKE ONTWIKKELING
ateliermeester: Joachim Declerck (AWB)
i.s.m.
Provincie Oost-Vlaanderen, België
(2017 - 2020)
meer info »»»»

ATELIER ROTTERDAM 3: ENERGIETRANSITIE ALS RUIMTELIJKE EN MAATSCHAPPELIJKE OPGAVE , inclusief TEST SITE M4H+
lead designers: Joachim Declerck (AWB; 2017 - voorjaar 2020) en Eva Pfannes (Ooze; 2020 - 2021)
i.s.m.
Gemeente Rotterdam, Stadsontwikkeling/Resilient Rotterdam
Havenbedrijf Rotterdam
(2017 - 2020)
meer info »»»»

ATELIER GRONINGEN: DE NORDIC CITY
ateliermeester: Jan Dirk Hoekstra (H+N+S)
i.s.m.
Provincie Groningen
Gemeente Groningen
Regio Assen-Groningen
Eemsdelta
(2015 - 2016)
meer info »»»»

ATELIER ROTTERDAM 2: DE PRODUCTIEVE STAD
ateliermeester Daan Zandbelt (De Zwarte Hond)
i.s.m.
Gemeente Rotterdam, Stadsontwikkeling en Economische Zaken
(2014 - 2016)
meer info »»»»

ATELIER UTRECHT: DE GEZONDE STAD
ateliermeester: Joachim Declerck (AWB)
i.s.m.
Gemeente Utrecht
(2014 - 2016)
meer info »»»»

ATELIER 2050: AN ENERGETIC ODYSSEY
ateliermeester: Dirk Sijmons (H+N+S)
i.s.m.
Ministerie van Economische Zaken
Shell
Havenbedrijf Rotterdam
Van Oord
Tennet
RWE
Havenbedrijf Amsterdam
Zeeland Seaports
European Climate Foundation
Natuur & Milieu
(2015 - 2016)
meer info »»»»

ATELIER BRUSSEL: DE PRODUCTIEVE METROPOOL
ateliermeester: Joachim Declerck (AWB)
i.s.m.
Brussel Hoofdstedelijk Gewest
Ruimte Vlaanderen
OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij)
Provincie Vlaams Brabant
(2015 - 2017)
meer info »»»»

ATELIER ALBANIA
ateliermeesters: George Brugmans (IABR) en Freek Persyn (51N4E)
i.s.m.
Strategisch Bureau van de Premier van Albanië
Ministerie van Stedelijke Ontwikkeling, Albanië
AKPT (Nationale Planologische Dienst Albanië)
(2014 - 2016)
meer info »»»»

ATELIER SÃO PAULO 3
lead designer: Fernando de Mello Franco (MMBB)
i.s.m.
Gemeente São Paulo, SMDU
(2014 - 2015)
meer info »»»»

ATELIER ROTTERDAM 1: HET STEDELIJK METABOLISME
ateliermeester: Dirk Sijmons (H+N+S)
i.s.m.
Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling
Planbureau voor de Leefomgeving
Havenbedrijf Rotterdam
Rotterdam Climate Initiative
(2012 - 2014)
meer info »»»»

ATELIER PLANET TEXEL
ateliermeester: Dirk Sijmons (H+N+S)
i.s.m.
Gemeente Texel
(2012 - 2014)
meer info »»»»

ATELIER BRABANTSTAD
ateliermeester: Dirk Sijmons (H+N+S)
i.s.m.
Provincie Noord-Brabant
Gemeente Eindhoven
Gemeente Den Bosch
Gemeente Tilburg
Gemeente Breda
Gemeente Helmond
Waterschappen Noord-Brabant
(2012 - 2014)
meer info »»»»

ATELIER ISTANBUL 2: BEYKOZ
lead designers: Lodewijk van Nieuwenhuijze (H+N+S) en Freek Persyn (51N4E)
i.s.m.
Riva Tourism Development and Investors’ Association
Gemeente Beykoz
Devlet Su Isleri (Rijkswaterstaat), Ankara
AgentschapNL, Ministerie van Economische Zaken NL
(2012 - 2014)
meer info »»»»

ATELIER ISTANBUL 1: ARNAVUTKÖY
lead designers: Asu Aksoy (Bilgi) en Dirk Sijmons (H+N+S)
i.s.m.
Gemeente Arnavutköy
AgentschapNL, Ministerie van Economische Zaken NL
ISKI (Istanbul Water Works Authority)
(2010 - 2013)
meer info »»»»

ATELIER SÃO PAULO 2: CABUÇU DE CIMA
lead designers: Fernando de Mello Franco (MMBB) en Eric Frijters (Fabric)
i.s.m.
Gemeente São Paulo, SEHAB
(2010 - 2012)
meer info »»»»

TEST SITE ROTTERDAM - CENTRAL DISTRICT, SCHIEBLOCK
lead designers: Elma van Boxel en Kristian Koreman (ZUS
i.s.m.
Rotterdam Central District
(2010 - 2014)
meer info »»»»

ATELIER SÃO PAULO 1: PARAISÓPOLIS
lead designers: Maria Teresa Diniz (SEHAB) en Rainer Hehl (ETH Zürich)
i.s.m.
Gemeente São Paulo, SEHAB
ETH Zürich
(2008 - 2010)
meer info »»»»

De afgelopen jaren heeft de IABR in ‘Ateliers’ ontwerpend onderzoek ingezet in haar maatschappelijke zoektocht naar duurzame ontwikkeling. In de Ateliers komen ontwerpers samen met bestuurders van een stad/regio tot ontwerpoplossingen voor een maatschappelijke uitdaging. De eerste Ateliers waren in São Paulo (2008-2012) en Istanbul (2010-2014). Vanaf 2012 kwamen er ook Ateliers tot stand in Nederland met ondersteuning van de rijksoverheid.

Op uitnodiging en in opdracht van IABR heeft DRIFT (Dutch Research Institute for Transitions) in 2021 een evaluatie gedaan om de impact van de methode in Nederland te evalueren. Je kunt het rapport downloaden onderaan deze pagina.

Downloads

ONDERZOEKSRAPPORT DRIFT

Water as Leverage Asia

^{© Cynthia van Elk}

Water vertegenwoordigt het meest uitdagende en complexe risico waarvoor de mens zich gesteld ziet. Meer dan 80% van alle door klimaatverandering veroorzaakte noodsituaties en rampen zijn water gerelateerd. Overstromingen en droogte, vervuiling en waterconflicten leiden in relatie met snelle verstedelijking, een groeiende vraag naar voedsel en energie, en migratie en klimaatverandering overal en steeds meer tot problemen en vaak zelfs rampen. Het risico voor disruptieve transities is daarmee groot. Maar juist de alomtegenwoordigheid van de wateropgave biedt ook de kans om water overal, en op ieder schaalniveau, in te zetten als hefboom: water as leverage voor integrale verandering door het realiseren van op echte transformatie gerichte projecten.

De Zondvloed
Sinds de gedenkwaardige ‘water-biennale’ van 2005, DE ZONDVLOED, loopt water als een blauwe draad door de tentoonstellingen en de onderzoeksprogramma’s van de IABR. Meteen vanaf dat begin werd er bewust een relatie gelegd tussen onderzoek, presentatie en realisatie. In onderzoeksprojecten in Nederland, maar bijvoorbeeld ook in en met de steden São Paulo en Istanbul, zette de IABR de wateropgave in als hefboom voor een integrale aanpak van duurzame stadsontwikkeling

Projecten
Om dergelijke projecten te stimuleren en te realiseren hebben Henk Ovink, de Nederlandse Watergezant, en George Brugmans, bestuurder-directeur van de IABR, in 2016 een Memorandum of Understanding getekend dat in april 2020 met nog eens vier jaar werd verlengd. (Voor de tekst, klik hier)
De IABR stond zo mee aan de wieg van en is samen met een brede internationale alliantie van partners actief in het door de Watergezant geïnitieerde Wereld Water Atlas en het door hem getrokken programma Water as Leverage for Resilient Cities, waarvoor de eerste drie projecten zijn opgestart in Azië, in en met de steden Chennai (India), Khulna (Bangladesh) en Semarang (Indonesië).

DOWN TO EARTH
De Water as Leverage agenda is de leidraad voor twee ontwerpend onderzoekstrajecten die de IABR in 2017 opzette, de IABR–Ateliers Droogte in de Delta en Dordrecht: Waterveiligheid als Hefboom voor Duurzame Gebiedsontwikkeling, en voor WATERSCHOOL M4H+.

Met Energietransitie als Hefboom is Water als Hefboom een belangrijke rode draad die in 2020 en 2021 door het hele programma van DOWN TO EARTH loopt.

^{uit: The Geography of Future Water Challenges - Planbureau voor de Leefomgeving}

Mensen

Downloads

MoU Watergezant en IABR

De Nederlandse Watergezant Henk Ovink lanceerde op 9 november 2017, samen met de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam, de Asian Infrastructure Investment Bank, het Global Center on Adaptation, 100 Resilient Cities en Architecture Workroom Brussels het project WATER AS LEVERAGE FOR RESILIENT CITIES: ASIA op het podium van de VN klimaatconferentie COP23 in Bonn.

Overstromingen in Chennai, India

^{foto: OOZE team Wa/Asia}

Geen tijd te verliezen
Willen we onze planeet en onze toekomst veiligstellen, willen we de klimaatdoelstellingen en de sustainable development goals waaraan de wereldgemeenschap zich heeft gecommitteerd, ook werkelijk halen, willen we echt naar een nieuwe toekomst uitreiken , dan hebben we geen tijd te verliezen.
Om echte verandering te realiseren moeten we sterke en op resultaat gerichte samenwerkingen opzetten met de ambitie om op een proactieve wijze innovatief en integraal ontwerp te verbinden met een goede planning in een doelgericht werkproces waarin financiering en implementatie vanaf het begin een rol spelen.

^{Water as Leverage Asia: partners}

De Internationale Architectuur Biennale Rotterdam, de Nederlandse Watergezant zijn de uitdaging aangegaan en hebben Water as Leverage in het leven geroepen. Samen met de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), 100 Resilient Cities, UN-Habitat, FMO Dutch Development Bank, Pegasys, Partners for Resilience, Architecture Workroom Brussels, Wereld Natuur Fonds (WWF), OECD and Water Youth Network, met de steun van het UN/World Bank High Level Panel on Water (HLPW), het Global Center on Adaptation (GCA) en RVO.NL, is op 9 november 2017, op het podium van de klimaatconferentie COP23 in Bonn, het eerste project gelanceerd: Water as Leverage for Resilient Cities: Asia (WaL/Asia).

Azië
Nergens ter wereld zijn water-gerelateerde rampen zo wijdverspreid en zo kostbaar, zowel in termen van mensenlevens als van (verlies) van maatschappelijke welvaart, als in Zuid- en Zuidoost-Azië. 83 procent van de wereldbevolking die op één of andere manier getroffen zal worden door het stijgen van het zeewaterniveau woont in Aziatische steden. Daarom kozen wij er samen met de AIIB en 100RC Asia voor om in Azië te beginnen met te testen hoe in de praktijk water als hefboom voor verandering kan worden ingezet.

Workshop in Semarang, Indonesië

Drie steden, zes ontwerpteams
Na een korte maar intense periode van grondig onderzoek, veldwerk en werksessies is het Water as Leverage for Resilient Cities: Asia–consortium een samenwerking aangegaan met de steden Khulna (Bangladesh), Chennai (India) en Semarang (Indonesië). Deze partnersteden zijn zorgvuldig uitgekozen op basis van de specifieke water-, verstedelijk- en klimaat-gerelateerde uitdagingen waarvoor zij staan, van hun strategische positie als test site voor andere, gelijkaardige stedelijke regio’s en zodoende van hun potentieel in termen van duurzame oplossingen en vermogen tot vernieuwing en transformatie.
Na een eind 2017 wereldwijd uitgezette Call for Action selecteerde de Advisory Board van WaL/Asia in juni 2018 zes ontwerpteams.

2nd regional workshop in Singapore

Uitdaging
Khulna, Chennai en Semarang zijn slechts het begin: voortbouwend op de uitkomsten zal een werkmethode worden ontwikkeld die permanent kan worden bijgesteld en die de basis zal vormen voor volgende partnerschappen.
De uitdaging die Water as Leverage zich stelt is om integrale lange-termijn stadsontwikkeling te koppelen aan innovatieve transformatie op korte termijn; ambitieuze plannen voor klimaatadaptatie aan projecten waar ook echt financiering voor zal zijn; steeds verder groeiende kennis over het watersysteem aan het maken van meer weerbare steden; onderzoek, ontwerp en uitvoering aan inclusieve stedelijke allianties.
Op resultaat gerichte samenwerking is cruciaal, over alle sectoren heen, in alle lagen van de overheid en de financiële wereld, en met alle belanghebbenden, van activisten en kwetsbare gemeenschappen tot private en publieke instellingen.

WaL/Asia Regional Workshop Singapore

Meer over Water as Leverage for Resilient Cities: Asia ▸▸▸

Downloads

Water as Leverage for Resilient Cities: Asia

De Wereld Water Atlas is een initiatief van de Nederlands Watergezant, Henk Ovink, en wordt uitgevoerd als onderdeel van het actieplan van het UN/World Bank High Level Panel on Water. Het actieplan onderschrijft noodzaak voor een “platform where states can share and exchange lessons and good practices for addressing water-related disasters and translate them into solutions that can be promoted globally”.

^{Het UN/World Bank High Level Panel on Water samen met premier Mark Rutte tijdens een weksessie op IABR–2016.}

Verzamelen, koppelen en ontsluiten
De Wereld Water Atlas richt zich op de wateropgave tegen de achtergrond van de klimaatproblematiek en heeft tot doel om wereldwijd lokale en (inter)nationale besluitvormers, overheden, bedrijven en burgers instrumenten in handen te geven waarmee hoogstnoodzakelijke concrete actie zo goed en snel mogelijk genomen kan worden.
Daartoe verzamelt, koppelt, ontsluit en verspreidt de Wereld Water Atlas kennis, data, best practices en inspirerende lokale initiatieven. Ze integreert deze in een samenhangend en mobiliserend narratief dat handelingsperspectief biedt en dus aanzet tot actie. Dit alles krijgt vorm via verschillende media, in eerste instantie als digitaal platform en met film.

^{Homepage World Water Atlas}

De 1.0 versie van de Wereld Water Atlas is gelanceerd op de internationale Wereld Water Dag, op 22 maart 2018 in New York, tijdens een bijeenkomst van het UN/World Bank High Level Panel on Water.

IABR
De IABR heeft in 2016 in opdracht van het Ministerie Infrastructuur en Milieu een onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van de Wereld Water Atlas. Op basis van de uitkomsten en aanbevelingen heeft het Ministerie aan Deltares, het Planbureau voor de Leefomgeving en de IABR gevraagd een consortium te vormen om dit plan onder de vleugels van de Nederlandse Watergezant te realiseren in samenwerking met een brede vertegenwoordiging van de Nederlandse en, in de toekomst, ook de internationale waterwereld.

In het voorjaar van 2018 maakte de IABR, samen met filmproducent Dox en in regie van Alexander Oey speciaal voor de WWA de film Mexico City: The Thirsty City. Die is nu in drie versies, met Nederlandse, Engelse en Spaanse ondertiteling, ook op ons eigen vimeo-kanaal te zien.

Founding Partners WWA: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Deltares, Planbureau voor de Leefomgeving en IABR.

Meer over Wereld Water Atlas ▸▸▸

IABR-

IABR–ATELIERS: 2017 - 2021

IABR–ATELIERS: 2008 - 2016

Alle IABR–Ateliers: overzicht

Onderzoeksrapport DRIFT

Een reflectie op de Atelier-methode

Downloads

Water as Leverage

een agenda voor samenwerking

Mensen

Downloads

Water as Leverage for Resilient Cities: Asia

Downloads

Wereld Water Atlas

Een reflectie op de Atelier-methode

Downloads

een agenda voor samenwerking

Mensen

Gerelateerd

Downloads

Downloads

Gerelateerd