IABR

Albanië moet in termen van menselijk kapitaal en natuurlijke hulpbronnen als een potentieel rijk land worden beschouwd. De vraag is hoe die potentie kan worden geactiveerd om op een duurzame manier de lokaal toegevoegde waarde te vergroten ten behoeve van wat de Albanese premier Edi Rama ‘Next Generation Albania’ noemt.
In reactie op Rama’s wereldwijde oproep aan ontwerpers om bij te dragen aan ‘Next Generation Albania’ stelden George Brugmans (IABR), Freek Persyn en Johan Anrys (51N4E, Brussel) een Atelier Albania voor.
Atelier Albania is opgericht in februari 2014 en als zodanig geïntegreerd in het nationale planbureau van het Albanese ministerie van stedelijke ontwikkeling (AKPT), dat de Albanese overheid direct van advies dient. De directeur van de AKPT, Adelina Greca, is tevens directeur van het Atelier; Brugmans en Persyn zijn aangetrokken als adviseur.

Aankondiging Atelier Albania door George Brugmans en Freek Persyn, Tirana 2014

^{© Atelier Albania}

Leapfrog
Vanuit het perspectief dat het land de rest van Europa moet inhalen staat Albanië voor enorme uitdagingen. Anderzijds staan alle landen, in Europa en daarbuiten, momenteel voor de uitdaging de transitie naar een Next Economy, naar een groene economie in een veerkrachtige post-fossiele toekomst, met succes te maken. Kan Albanië de inhaalfase niet overslaan en zich in plaats daarvan concentreren op manieren om met een leapfrog de eenentwintigste eeuw in te springen? Om dat te kunnen doen moet Albanië een eigen toekomstvisie en -strategie ontwikkelen op basis van de unieke kenmerken, culturele waarden en landschappelijke kwaliteiten van het land zelf en die kaderen in een mondiale context.

De belangrijkste ambitie van Atelier Albania is daarom om een duurzaam economisch ontwikkelingsmodel voor ‘Next Generation Albania’ te ontwerpen. Daarbij heeft het activeren van het potentieel van het Albanese territorium door het opnieuw te ontwerpen in termen van haar natuurlijke ecologie prioriteit: een coherent ecosysteem met een metabolisme dat bestaat uitstromen als water, voedsel en energie – de belangrijkste natuurlijke hulpbronnen van het land.

Drie lijnen
Vroeg in 2016, bijna twee jaar na de oprichting, heeft Atelier Albania zich langs drie parallelle lijnen ontwikkeld.
Ten eerste heeft een reeks internationale prijsvragen een aantal pilot projects opgeleverd. De meest veelbelovende daarvan worden momenteel richting uitvoering gebracht. Dergelijke prijsvragen zijn bedoeld om het territorium te verkennen, de stand van zaken te onderzoeken en informatie te verzamelen.
Ten tweede is er een structurele dialoog op gang gebracht tussen de verschillende belanghebbenden en internationale deskundigen die heeft geleid tot de beslissing het nationale planbureau (AKPT) te reorganiseren en haar opdracht te herformuleren. In de praktijk zou dit ertoe moeten leiden dat Atelier Albania de meeste werkzaamheden van het nationale planbureau overneemt.
Ten derde is naar voren gebracht dat er behoefte is aan een samenhangend ontwikkelingskader op basis van de door de IABR ontwikkelde metabolismebenadering om richting en focus te geven aan de enorme uitdaging een nationaal ruimtelijk en stedelijk ontwikkelingsbeleid op te stellen. Dit kader is noodzakelijk om op een organische manier het leapfrog potentieel van het land te ontdekken.

Het Metabolisme van Albanië
De onmisbare onderbouwing van een dergelijk samenhangend ontwikkelingskader was afkomstig van het door de iabr/UP (de afdeling voor ontwerpend onderzoek en kennisontwikkeling van de IABR) in nauwe samenwerking met architectenbureau 51N4E (Brussel) geproduceerde ontwerpend onderzoeksproject ‘Het metabolisme van Albanië’.

^{foto: .FABRIC}

Het project werd in werking gezet door een coalitie van Albanese, Nederlandse en Belgische partners: Atelier Albania, het Albanese ministerie van Stedelijke Ontwikkeling en andere ministeries, het PBL Planbureau voor de Leefomgeving, de leerstoel landschapsarchitectuur van de TU Delft, .FABRIC, 51N4E en de IABR.
De projectmanagers waren Marieke Francke (iabr/UP) en Joni Baboçi (AKPT). De Nederlandse ambassade in Tirana en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (van het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken) hebben het project ruimhartig gesteund.

De resultaten van het project zijn gepubliceerd onder de titel The Metabolism of Albania: Activating the Potential of the Albanian Territory (iabr/UP, 2016). Een selectie uit de resultaten vormt de basis voor de presentatie van Atelier Albania tijdens IABR–2016–THE NEXT ECONOMY. Meer informatie hier.

Mensen

The Metabolism of Albania

^{foto: .FABRIC}

De belangrijkste ambitie van het Atelier Albania is om een samenhangend en duurzaam economisch ontwikkelingsmodel voor ‘Next Generation Albania’ te ontwerpen. Daarbij heeft het activeren van het potentieel van het Albanese territorium door het opnieuw te ontwerpen in termen van haar natuurlijke ecologie prioriteit: een coherent ecosysteem met een metabolisme dat bestaat uitstromen als water, voedsel en energie – de belangrijkste natuurlijke hulpbronnen van het land.

Deze behoefte aan een samenhangend ontwikkelingsmodel kwam al in een zeer vroeg stadium aan het licht toen Atelier Albania werd gevraagd met richtlijnen te komen voor de ontwikkeling van de kust, in de eerste plaats als toeristische bestemming, iets dat nationaal uiteraard topprioriteit heeft.

We voerden aan dat een dergelijke inspanning, gezien de kans om een leapfrog te maken, niet alleen gericht zou moeten zijn op economische ontwikkeling van de kust, maar ook op haar voetafdruk in de rest van het land. We hebben daarom een voorstel voor een duurzaam ontwikkelingsmodel voor het land als geheel voorgedragen. Om in staat te zijn een dergelijk model daadwerkelijk te ontwikkelen, moesten we niet alleen naar de kust zelf kijken, maar ook naar het achterland: naar het totale grondgebied van Albanië. De kust is geen geïsoleerd onderdeel van het grondgebied; het is een essentieel onderdeel van wat wij ‘het metabolisme van Albanië’ noemen.
Met andere woorden, we stelden een holistische benadering voor en hielden vol dat er, voordat Atelier Albania kon beginnen met het voorstellen van plannen en projecten, er een grondig onderzoek naar het metabolisme van het land moest worden uitgevoerd omdat dit het kader zou gaan vormen dat nodig was voor de duurzame ontwikkeling van Albanië.

Het Metabolisme van Albanië
Inzicht in het metabolisme van het totale grondgebied van Albanië is ook van belang in relatie tot het metabolisme van de regio in bredere zin, van Zuidoost-Europa, en van de wereld in het algemeen. Het maakt tijdige herkenning van leapfrog-kansen mogelijk. Door Albanië in regionaal en mondiaal perspectief te positioneren en het land tegelijkertijd binnen het door de metabolismebenadering verschafte kader te bekijken, ontstaat een nieuwe manier om de relatieve voordelen in een mondiale context te identificeren.
De metabolismebenadering heeft natuurlijk veel gevolgen voor de manier waarop we onze toekomstige leefomgeving plannen, ontwerpen en besturen. Maar in het geval van Albanië werd het al snel duidelijk dat die ons ook een manier biedt om productief aan te sluiten bij het verleden van een land. Ten tijde van het socialisme werden grote delen van het grondgebied beheerd als geïntegreerde landschappelijke systemen. De metabolismebenadering verschaft ons niet alleen het gereedschap om de natuurlijke hulpbronnen en het menselijke kapitaal van Albanië te benutten, maar het maakt het ons ook mogelijk in verval geraakte lokale infrastructuur in termen van hun potentieel te begrijpen. Het voorziet ons van een samenhangend kader voor de verschillende ontwikkelingsmogelijkheden en beloften die het grondgebied – mits geactiveerd – in zich heeft.
Kortom, Atelier Albania heeft het idee omarmd dat we, als we het Albanese grondgebied als een natuurlijke ecologie opvatten, als een samenhangend ecosysteem, en haar structuur analyseren en begrijpen, het territorium veerkrachtiger kunnen maken en zodoende een bijdrage kunnen leveren aan een duurzamer en productiever Albanië voor Next Generation Albania.

Durrës, Albanië

^{foto: George Brugmans}

Methode
In samenwerking met de IABR en de aan IABR–2014–Atelier Rotterdam verbonden onderzoekpartners – de leerstoel landschapsarchitectuur van de TU Delft, het PBL Planbureau voor de Leefomgeving en ontwerpbureau .Fabric – hebben iabr/UP en 51N4E hun kennis en ervaring op het Albanese territorium toegepast.
In nauwe samenwerking met de Albanese partners hebben we ons tijdens een reeks van vijf intensieve, door dataonderzoek en -analyse, mapping, excursies, presentaties, lezingen en ontwerpend onderzoek gevoede workshops in Albanië en in Nederland vooral gericht op stromen van voedsel, water en energie. De stromen vormden de grondstof voor een debat dat de discussie over de wijze waarop de verschillende dimensies van onze leefomgeving elkaar wederzijds beïnvloeden en kunnen versterken, steeds weer op gang bracht.

Het ontwerpend onderzoek werd gelijktijdig met het dataonderzoek opgezet. Albanië werd vergeleken met andere landen en regionale ontwikkelingen om uitdagingen, kansen en strategieën ook in een bredere context in kaart te brengen. Op een veel kleinere schaal werden mogelijke test sites verkend aan de hand van concrete voorstellen voor interventies.
Gedurende de laatste twee workshops werden de resultaten van het dataonderzoek gekoppeld aan de voorstellen die zijn voortgekomen uit het ontwerpend onderzoek. Dit stelde ons in staat vast te stellen op welke terreinen meerdere belangen bij elkaar komen: door overwegingen, knelpunten en mogelijkheden met elkaar te delen kon een eerste stap worden gezet in de richting van de herarticulatie van de opgaven, zodat cruciale projecten konden worden geïdentificeerd die in staat zouden zijn strategische ontwikkelingsmogelijkheden aan te zwengelen.

Workshop in Tirana, Albania

^{foto: George Brugmans}

Vervolgens hebben we de synthese van alle resultaten tijdens de laatste workshop in Albanië aan de premier en de leden van het kabinet gepresenteerd, met als belangrijkste doel eens te meer de aanbevelingen en projectvoorstellen die voortvloeien uit het onderzoek en de strategische prioriteiten van de Albanese regering op elkaar af te stemmen.

Volgende stappen
De resultaten van The Metabolism of Albania zullen nu worden uitgevoerd op het grondgebied van Albanië. Ze moeten verder worden ontwikkeld als regionale ontwikkelingsprojecten die toepasbare resultaten opleveren en lokaal tot concrete investeringen leiden. Deze projecten zullen effect hebben op zowel de lokale als de regionale schaal en zodoende een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de doorlopende en permanente evolutie van het nationale plan. Ze kunnen natuurlijk alleen effectief zijn wanneer capacity building op alle bestuurlijke niveaus een essentieel onderdeel is van het project zelf. De werkzaamheden op regionale schaal en de ontwikkeling van een nationaal plan door het Ministerie van Stedelijke Ontwikkeling zullen op een zodanige wijze op elkaar moeten worden afgestemd dat ze elkaar op een zinvolle manier beïnvloeden. Dit is een wederkerig proces; beide zijn work in progress. De projecten op regionaal niveau koppelen lokaal aan nationaal en zullen daarom de aanzet geven tot een incrementeel proces van learning by doing waarbij nationale planning als cumulatief en noodzakelijk adaptief wordt beschouwd.

The Metabolism of Albania

Het boek The Metabolism of Albania is de weerslag van een intensief ontwerpend onderzoekstraject –data onderzoek en analyse, field trips, mapping, presentaties en lezingen– onder supervisie van iabr/UP en 51N4E, en met cruciale input van de TU Delft | Landschapsarchitectuur, het Planbureau voor de Leefomgeving en .FABRIC in nauwe samenwerking met het Nationaal Planningsbureau van Albanië en veel andere Albanese partners.
Voor meer informatie, klik hier

The Metabolism of Albania: Activating the Potential of the Albanian Territory
George Brugmans, Marieke Francke, Freek Persyn (ed)

met bijdragen van George Brugmans, Freek Persyn, Sotiria Kornaropoulou, Jan Wilbers, Olv Klijn, Eric Frijters en Dirk Sijmons

2015, iabr/UP, Rotterdam
ISBN: 978-90-809572-8-2
full color, 231 pagina's

€ 12,50 (plus verzendkosten)
direct verkrijgbaar bij IABR

The Metabolism of Albania

achterkant

IABR-

Atelier Albania

Mensen

Het Metabolisme van Albanië

het onderzoek

The Metabolism of Albania

het boek