Albanië moet in termen van menselijk kapitaal en natuurlijke hulpbronnen als een potentieel rijk land worden beschouwd. De vraag is hoe die potentie kan worden geactiveerd om op een duurzame manier de lokaal toegevoegde waarde te vergroten ten behoeve van wat de Albanese premier Edi Rama ‘Next Generation Albania’ noemt.
In reactie op Rama’s wereldwijde oproep aan ontwerpers om bij te dragen aan ‘Next Generation Albania’ stelden George Brugmans (IABR), Freek Persyn en Johan Anrys (51N4E, Brussel) een Atelier Albania voor.
Atelier Albania is opgericht in februari 2014 en als zodanig geïntegreerd in het nationale planbureau van het Albanese ministerie van stedelijke ontwikkeling (AKPT), dat de Albanese overheid direct van advies dient. De directeur van de AKPT, Adelina Greca, is tevens directeur van het Atelier; Brugmans en Persyn zijn aangetrokken als adviseur.

Aankondiging Atelier Albania door George Brugmans en Freek Persyn, Tirana 2014

^{© Atelier Albania}

Leapfrog
Vanuit het perspectief dat het land de rest van Europa moet inhalen staat Albanië voor enorme uitdagingen. Anderzijds staan alle landen, in Europa en daarbuiten, momenteel voor de uitdaging de transitie naar een Next Economy, naar een groene economie in een veerkrachtige post-fossiele toekomst, met succes te maken. Kan Albanië de inhaalfase niet overslaan en zich in plaats daarvan concentreren op manieren om met een leapfrog de eenentwintigste eeuw in te springen? Om dat te kunnen doen moet Albanië een eigen toekomstvisie en -strategie ontwikkelen op basis van de unieke kenmerken, culturele waarden en landschappelijke kwaliteiten van het land zelf en die kaderen in een mondiale context.

De belangrijkste ambitie van Atelier Albania is daarom om een duurzaam economisch ontwikkelingsmodel voor ‘Next Generation Albania’ te ontwerpen. Daarbij heeft het activeren van het potentieel van het Albanese territorium door het opnieuw te ontwerpen in termen van haar natuurlijke ecologie prioriteit: een coherent ecosysteem met een metabolisme dat bestaat uitstromen als water, voedsel en energie – de belangrijkste natuurlijke hulpbronnen van het land.

Drie lijnen
Vroeg in 2016, bijna twee jaar na de oprichting, heeft Atelier Albania zich langs drie parallelle lijnen ontwikkeld.
Ten eerste heeft een reeks internationale prijsvragen een aantal pilot projects opgeleverd. De meest veelbelovende daarvan worden momenteel richting uitvoering gebracht. Dergelijke prijsvragen zijn bedoeld om het territorium te verkennen, de stand van zaken te onderzoeken en informatie te verzamelen.
Ten tweede is er een structurele dialoog op gang gebracht tussen de verschillende belanghebbenden en internationale deskundigen die heeft geleid tot de beslissing het nationale planbureau (AKPT) te reorganiseren en haar opdracht te herformuleren. In de praktijk zou dit ertoe moeten leiden dat Atelier Albania de meeste werkzaamheden van het nationale planbureau overneemt.
Ten derde is naar voren gebracht dat er behoefte is aan een samenhangend ontwikkelingskader op basis van de door de IABR ontwikkelde metabolismebenadering om richting en focus te geven aan de enorme uitdaging een nationaal ruimtelijk en stedelijk ontwikkelingsbeleid op te stellen. Dit kader is noodzakelijk om op een organische manier het leapfrog potentieel van het land te ontdekken.

Het Metabolisme van Albanië
De onmisbare onderbouwing van een dergelijk samenhangend ontwikkelingskader was afkomstig van het door de iabr/UP (de afdeling voor ontwerpend onderzoek en kennisontwikkeling van de IABR) in nauwe samenwerking met architectenbureau 51N4E (Brussel) geproduceerde ontwerpend onderzoeksproject ‘Het metabolisme van Albanië’.

^{foto: .FABRIC}

Het project werd in werking gezet door een coalitie van Albanese, Nederlandse en Belgische partners: Atelier Albania, het Albanese ministerie van Stedelijke Ontwikkeling en andere ministeries, het PBL Planbureau voor de Leefomgeving, de leerstoel landschapsarchitectuur van de TU Delft, .FABRIC, 51N4E en de IABR.
De projectmanagers waren Marieke Francke (iabr/UP) en Joni Baboçi (AKPT). De Nederlandse ambassade in Tirana en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (van het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken) hebben het project ruimhartig gesteund.

De resultaten van het project zijn gepubliceerd onder de titel The Metabolism of Albania: Activating the Potential of the Albanian Territory (iabr/UP, 2016). Een selectie uit de resultaten vormt de basis voor de presentatie van Atelier Albania tijdens IABR–2016–THE NEXT ECONOMY. Meer informatie hier.