^{Foto: Bas Bogaerts}

Atelier Brussel: De Productieve Metropool BXL
Een productieve stad is een gezonde stad en vereist een aanpak die streeft naar een strategische verankering van de toekomst van de economie in het weefsel van de 21ste-eeuwse stad. Internationale uitdagingen en tendensen onderstrepen de noodzaak van de herintroductie van de maakindustrie in onze regio’s: van productie die de koppeling maakt tussen kennis, innovatie en productie tot circulaire economie die inzet op kortere ketens en stromen van grondstoffen en energie.

De Vlaams-Brusselse metropolitane regio kent een groot aantal laaggeschoolde werklozen terwijl er in de stad en rand oude industriezones liggen te verkommeren. Het Atelier Productieve Metropool BXL stelt voor om die oude industriële locaties een nieuw leven in te blazen door in te zetten op het aantrekken van innovatieve productieactiviteiten. De stad als smeltkroes van kennis en werkkrachten wordt als de ideale voedingsbodem gezien, met kansen voor de Brusselse kanaalzone en de aansluitende industriezones in Vilvoorde, voor het ontwikkelen van een circulaire economie of voor lokale assemblage, gekoppeld aan een mondiaal logistiek systeem.

^{Kaart: Architecture Workroom Brussel}

Het Atelier Productieve Metropool BXL vertrekt vanuit de overtuiging dat in de metropolitane ruimte het fundament gelegd kan worden voor de productieve stad van de toekomst, waarbij tegelijk sociale, ecologische, economische en ruimtelijke winsten kunnen worden geboekt, langs beide kanten van de gewestgrens. Het Atelier onderzoekt een betere afstemming tussen de veranderende economie en de organisatie van de ruimte voor productieve activiteiten in het metropolitane gebied van de hoofdstad. Hoe kunnen ruimtelijke kwaliteit en stedelijke economie elkaar versterken en wie maakt de productieve stad?

^{foto: Bas Bogaerts}

Binnen het Atelier worden een aantal trajecten van prospectief ontwerpend onderzoek gevoerd aan de hand van specifieke casestudies, telkens in nauwe samenwerking met de betrokken actoren in Vlaanderen en Brussel. Het geheel van de lopende processen, ruimtelijke en bestuurskundige uitdagingen in de Brusselse metropool maakt van deze regio een uitstekend testgebied voor toekomstige ruimtelijke modellen, als voorbeeld voor vele andere steden en stadsregio’s in Vlaanderen, Wallonië en Europa. Het Atelier Productieve Metropool BXL zal door middel van het ontwerpend onderzoek en een traject van beleids- en stakeholdersparticipatie op zoek gaan naar de gewenste ontwikkelingsmodellen en ruimtelijke typologieën voor de productieve stad.

Atelier Productieve Metropool BXL is een samenwerking van de IABR, Architecture Workroom (AWB) en Brusselse en Vlaamse actoren, waaronder het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Ruimte Vlaanderen, OVAM en de Provincie Vlaams Brabant.

Huiskamer van de Gezonde Stad, tentoonstelling IABR–2016–THE NEXT ECONOMY

^{foto: Lotte Stekelenburg}

IABR–atelier Utrecht: DE Gezonde Stad
De bevolking van Utrecht wordt gerekend tot de gezondste van Nederland. Echter, binnen de stad zijn de contrasten groot. De gemeente doet haar best om de hardnekkige verschillen in gezondheid en levensverwachting aan te pakken, maar het krachtenveld waarbinnen ze moet opereren is volop in transitie. Er vindt een decentralisatie van de zorgopgave plaats van het rijk naar de gemeenten. De gezondheidseconomie consolideert en komt steeds meer in handen van een aantal grote partijen die lokaal nauwelijks waarde toevoegen. En daarbij verwacht Utrecht dat de stad binnen haar huidige stadsgrenzen tot 2030 zal groeien van 330.000 naar 400.000 inwoners, met als gevolg een ingrijpende verdichting van bestaand stedelijk gebied.

Gezondheid en stadsontwikkeling
Atelier Utrecht heeft onderzocht hoe gezondheid en stadsontwikkeling aan elkaar te koppelen zijn en welke innovatieve ruimtelijke ontwikkelingsstrategieën kunnen bijdragen aan een inclusieve, gezonde stad waarbij de solidariteit tussen de verschillende generaties, culturen en inkomensgroepen voorop staat. Niet alleen zijn de ruimtelijke en programmatische transformaties in de stad in relatie tot gezondheid en welzijn verkend, maar ook de veranderingen in de financiering van de gezondheidszorg.

IABR–Atelier Utrecht: De Gezonde Stad

^{De Smet Vermeulen Architecten}

Om de gevolgen van deze verkenningen in beeld te brengen en te bekijken waar kansen liggen voor een gezonder Utrecht, is ingezoomd op een aantal strategische testlocaties in twee wijken: Overvecht, de wijk met de zwakste gezondheidscijfers, en Merwedekanaalzone, een overgangsgebied tussen een goed en een slecht presterend deel van de stad.

De gemeente als choreograaf
Het resultaat is een serie kansrijke scenario’s op weg naar de Gezonde Stad, waarbij verdichting wordt ingezet als motor. Door het aantal plekken voor ontmoeting te vergroten, kunnen sociale netwerken worden versterkt en daarmee ook de zelfstandigheid van bewoners. Nabijheid zet aan tot gezonde mobiliteit. Wonen, werken, winkelen en ontspannen op fiets- en wandelafstand stimuleren bovendien lokale economische en maatschappelijke betrokkenheid.

Gelijker speelveld: gemeente als choreograaf

^{Architecture Workroom Brussels}

Naast ruimtelijke kansen ligt er voor de gemeentelijke overheid de kans om een nieuwe rol als choreograaf van een ‘coöperatieve’ stadsontwikkeling op zich te nemen, waarbij diverse actoren met zeer uiteenlopende investeringsmogelijkheden en ambities worden betrokken bij gebieds- en wijkontwikkeling. Atelier Utrecht: De Gezonde Stad levert daarmee inzichten op die ook de rest van Nederland en het buitenland kunnen inspireren.

De resultaten van Atelier Utrecht zijn in boekvorm gepresenteerd onder de titel Van Cure naar Care – Transities in de gezonde stad Utrecht. Voor meer informatie zie hier.

IABR–Projectatelier Utrecht is een samenwerking van de IABR en de gemeente Utrecht. Ateliermeester is Joachim Declerck (Architecture Workroom Brussels).

De Belgische bureaus Architecture Workroom Brussels en De Smet Vermeulen architecten, en het Nederlandse MUST stedebouw zijn belast met het ontwerpend onderzoek. Het Utrechtse architectuurcentrum AORTA is als partner betrokken.

De IABR–Projectateliers worden door de IABR uitgevoerd als leadpartner in het rijksprogramma Regionale en Lokale Ontwerpdialoog van de Actie Agenda Architectuur en Ruimtelijk Ontwerp (AAARO) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.